کلید حرارتی چیست و چگونه عمل میکند؟
کلیدهای حرارتی تجهیزات حفاظتی هستند که از فیوز مینیاتوری و بیمتال تشکیل شده اند که با این قطعه میتوانیم موتور را هم در برابر اتصال کوتاه و هم اضافه بار به صورت همزمان حفاظت کنیم. کلیدهای حرارتی در صورت به وجود آمدن اتصال کوتاه یا اضافه بار الکترو موتور را از منبع ورودی جدا می کنند.
کلیدهای حرارتی یا به عبارت دیگر کلیدهای محافظ موتور که در اصطلاح تخصصی به کلیدهای MCCB نیز معروف هستند، از جمله کلیدهایی هستند که قابلیت قطع زیر بار را دارند و برای روشن و خاموش کردن الکترو موتورهای سه فاز مورد استفاده قرار میگیرند.
ساختمان کلید حرارتی:
کلید های حرارتی از دو فلز ناهمجنس (به ویژه فلزهایی که دارای ضریب انبساط متفاوت هستند) که از یک سطح کاملا به هم جوش خورده، تشکیل شدهاند.
عنصر بیمتال یک نوار یا دیسک دوفلزه است که بر اثر گرما در جهت فلزی که ضریب انبساط پایینتری دارد خم میشود و پس از سرد شدن به حالت اول بازمیگردد. معمولاً یک تماس الکتریکی در یک سو یا سوی دیگر این عنصر برقرار میشود و چنانچه جریان عبوری از تیغه ها، از حدمجاز بیشتر شود باعث گرم شدن و انبساط تیغه ها می شود. کلید حرارتی یک کلید حساس به دما است که بر پایه عنصر بیمتال ساختهشده.
در صنعت برق کلید حرارتی یکی از رایجترین انواع رلههای اضافهبار (Over Load) حرارتی است که به صورت سری در مدار موتور قرار میگیرد و برای حفاظت دستگاههای الکتریکی در مقابل اضافهبار استفاده میشود.
طرز عملکرد کلید حرارتی :
در اثر عبور جریان الکتریکی از تیغه های کلید حرارتی، هر دو فلز گرمشده و طول آنها زیاد میشود، اما از آنجایی که ضریب انبساط دو فلز متفاوت است، بیمتال به سمت فلزی که ضریب انبساط پایینتری دارد خم میشود. این جابجایی به وسیلهٔ اهرم یا به صورت مستقیم کنتاکتها را قطع یا وصل میکند. از این ویژگی در فیوزها و کلید های حرارتی استفاده میشود.
برای افزایش سرعت عملکرد کلید حرارتی و جلوگیری از جرقه و سوختگی محل اتصال، از آهنربا در بالا و پایین تیغه ی دوفلزی استفاده میشود که نیروی مغناطیسی آن به بسته شدن سریع اتصال کمک میکند.
رلههای اضافهبار تنظیمپذیر هستند و میتوان آنها را به گونهای تنظیم کرد که جریانهایی بین 1/05 تا 10 برابر جریان نامی موتورها را قطع کنند. کلید های حرارتی سهفاز، دارای سه پل قدرت ورودی هستند.
قسمتهای مختلف کلید حرارتی :
- شستی های قطع و وصل کلید حرارتی
- کلید تست، برای تست سالم بودن
- ترمینالهای اتصال به کابل موتور
- ترمینالهای اتصال برق ورودی
- پیچ تنظیم جریان
قابلیتهای کلید حرارتی:
- قابل قطع و وصل زیر بار
- قابلیت تنظیم دقیق آمپر در یک بازه
- در صورت ایجاد اضافه بار، موتور را مستقیم قطع میکند و نیاز به کنتاکتور جهت فرمان دادن ندارد
نکته: هنگام استفاده از یک کلید حرارتی سهفاز در مدار تکفاز، دو تیغه ی کلید حرارتی را با هم سری میکنیم و سیم فاز را از آن عبور میدهیم و تیغه ی سوم برای سیم نول استفاده میشود.
ضمن تشکر از شما دوستان عزیز
امیدواریم که این مقاله برای شما مفید واقعشده باشد. با ارسال نظرات مفید خود ما را در بهبود هرچه بیشتر مقالات و سایت یاری نمایید. به امید آنکه بتوانیم با کمک یکدیگر گامی هرچند کوچک در بهبود فضای کسبوکار کشورمان برداریم.