کنتاکتور چیست و چگونه عمل میکند؟

کنتاکتورها کلیدهای الکترومغناطیسی می باشند که مهمترین جزء مدارهای فرمان الکتریکی را تشکیل میدهند. موارد استفاده کنتاکتورها امروزه در ماشینهای صنعتی بسیار زیاد بوده و برای راه اندازی و کنترل اکثر ماشینها از کنتاکتور استفاده میشود.

 
مزایای استفاده کنتاکتورها:

• امکان کنترل و فرمان سیستم از راه دور
• جلوگیری از خطرات ناشی راه افتادن مجدد ماشینها پس از وصل برق
• امکان قطع و وصل مصرف کننده از چندین محل
• امکان اتوماتیک سازی مدار فرمان
• افزایش سرعت قطع و وصل مدار با طراحی مناسب
• کنتاکتورها از نظر حفاظتی مطمئن تر بوده، دارای حفاظت مناسب تر و کامل تر هستند.

ساختمان کنتاکتورها:

کنتاکتور از یک بوبین الکتریکی و یک قسمت متحرک تشکیل شده است.

در کنتاکتور ها، بر اثر برق دار شدن بوبین، خاصیت مغناطیسی ایجاد شده و قسمت متحرک را به سمت خود جذب میکند و باعث اتصال تیغه های طرفین کنتاکتور می شود و چنانچه برق بوبین قطع گردد قسمت متحرک توسط فنری به سمت بالا هدایت می گردد. همچنین در ساختمان کنتاکتور یک سری کنتاکت های کمکی عایق شده ای نیز وجود دارند که با برق دار شدن بوبین به همراه قسمت متحرک حرکت میکنند. کنتاکت های کمکی در دو نوع NO و NC می باشند، که با تغییر وضعیت قسمت متحرک باز یا بسته میشوند.

کنتاکتورهای استاندارد شده دارای سه کنتاکت اصلی برای تغذیه مدار مصرف کننده (اصلی) و چند کنتاکت فرعی برای مدار فرمان است .

یا به عبارت دیگر کنتاکتور، یک کلید مغناطیس است که وقتی ولتاژ مورد نظر به آن اعمال میشود یک سری کنتاکت (یا کلید) باز را بسته و یک سری کنتاکت بسته را باز میکند.که با استفاده از این خاصیت مدارهای مختلفی را می توان طراحی کرد.

جریان های نامی کنتاکتور :

در هر کنتاکتور، جریانهای نامی مختلفی تعریف می شود. این جریانها عبارتند از:

جریان دائمی (I_th2):  جریانی است که در شرایط کار عادی، در زمانی نامحدود و بدون قطع شدن از کنتاکتها عبور نموده، حرارت غیر مجاز تولید نکند و لزومی به تعمیر و سرویس کنتاکتور نیز احساس نشود.

جریان هفتگی (I_th1):  جریانی است که در شرایط نرمال و با هفته ای یکبار اتصال از کنتاکتها عبور کرده و تغییری در خصوصیات کنتاکتور به وجود نیاورد.

جریان شیفتی (I_th) : جریانی است که در شرایط کار نرمال و با یکبار اتصال در هر هشت ساعت (یک شیفت کاری) از کنتاکتها می گذرد و تغییری در خصوصیات کنتاکتور به وجو نیاورد.

جریان کار نامی (I_e): جریانی است که شرط استفاده از کنتاکتور را در رابطه با نوع و مقدار ولتاژ بار بیان می کند. مثلاً اگر این جریان به طور دائم از کنتاکتور عبور نماید. مقدار I_e برابر با I_th خواهد بود. ( I_e=I_th )

جریان اتصال کوتاه (I_s): مقدار ماکزیمم جریان در هنگام اتصال کوتاه که ممکن است باعث آسیب رساندن به کنتاکتور شود که به جریان اتصال کوتاه ضربه ای معروف است. همچنین مقدار مؤثر، جریان اتصال کوتاه که کلید برای مدت یک ثانیه قادر به تحمل آن است.

ولتاژ های نامی کنتاکتور :

ولتاژهای نامی برای هر کنتاکتور عبارتند از:

ولتاژ کار نامی (U_e) : مقدار ولتاژي است که کنتاکتها با جریان نامی I_e در آن به کار گرفته می شوند. این ولتاژ، توانایی قطع و وصل، نوع و محل استفاده کنتاکتور را مشخص می کند.

ولتاژ عایقی نامی (U_i) : ولتاژي است که استحکام عایقی بین کنتاکتها را نشان می دهد.

ولتاژ نامی تغذیه بوبین (U_e): ولتاژي است که باید به بوبین کنتاکتور اتصال یابد تا کنتاکتور عملکرد داشته باشد.

قدرت قطع كنتاكتور:

 به منظور انتخاب کنتاکتور مناسب براي مصرف کننده هاي مورد نظر باید به مشخصات توان، ولتاژ، جریان و ضریب قدرت باری که کنتاکتور مجاز است به آن وصل شود، توجه کرد. همچنین کنتاکتهاي کنتاکتور باید تحمل جریان راه اندازی، جریان دائمی و جریانهاي اتصال کوتاه لحظه اي پیش آمده را نیز داشته باشند. قدرت کنتاکتهاي کنتاکتور در تحمل قوس الکتریکی ناشی از قطع کنتاکتها را قدرت فزع کنتاکتور می نامند. مشخصات بیان شده در بسیاري از موارد بر روي بدنۀ کنتاکتور یا در کاتالوگ آن نوشته می شوند.

برای راحتی کار انتخاب کنتاکتور، طبقه بندي خاصی را براي کنتاکتورها در نظر می گیرند، این طبقه بندي بر اساس نوع جریان و موارد کاربرد انجام می شود. جدول زیر این طبقه بندی را نشان می دهد.

ضمن تشکر از شما دوستان عزیز

 امیدواریم که این مقاله برای شما مفید واقع‌شده باشد. با ارسال نظرات مفید خود ما را در بهبود هرچه بیشتر مقالات و سایت یاری نمایید. به امید آنکه بتوانیم با کمک یکدیگر گامی هرچند کوچک در بهبود فضای کسب‌وکار کشورمان برداریم.